Жалпақ жасушалы ауыз-жұтқыншақ карцинома кезінде ауыз қуысының ықтимал қатерлі аурулары

Зерттеудің мақсаты – ауыз қуысының клиникалық диагностикаланған ықтимал қатерлі ауруларды ауыз-жұтқыншақтың жалпақ жасушалы карциномасымен байланысын зерттеу.

Әдістері. Зерттеуге 2015 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңде республикалық мамандандырылған онкология және радиология ғылыми-практикалық медициналық орталығында
және оның Ташкент қалалық, Самарқанд облыстық филиалдарында емдеуден өткен Т1-4N0-3М0 жалпақ жасушалы карциномасы бар 62 пациент енгізілді. Иммуногистохимия көмегімен формалинмен бекітілген және парафинге құйылған ісік үлгілеріндегі p16INK4a, PD-L1 және P53 W/M (W – жабайы түрі; m – мутантты түрі) ақуыздарының экспрессиясы зерттелді. Иммуногистохимия p16ink4a адам папилломавирусының мәртебесін анықтау үшін пайдаланылды. Зерттелген емделушілерде ауыз қуысының клиникалық диагностикаланған ықтимал қатерлі ауруларының табиғи ағымын және олардың молекулалық маркерлермен Пирсон корреляциясы бағаланды.
Нәтижелер. Пациенттердің 9,7 % (6 / 62) ауыз қуысының клиникалық диагностикаланған ықтимал қатерлі аурулары, ал 14,5 % (9 / 62) ауыз қуысының папилломасы анықталды. Барлық
ауыз қуысының ауруларының үлгілері адам папилломавирусы теріс тобына, ал папилломалар адам папилломавирусы оң тобына жатады (p < 0,001). Ауыз қуысының ықтимал қатерлі аурулары PD-L1
(p = 0,719)-мен әлсіз оң корреляцияға ие, p53М-мен орташа оң (p = 0,251), ерлер жынысымен орташа оң (p = 0,023) және жаспен әлсіз оң корреляцияға ие (p = 0,796). Папиллома адамның оң папиллома вирусы күйімен күшті оң корреляцияға ие (р < 0,001), орташа оң корреляцияға ие р53W (p = 0,002) және ерлер жынысымен әлсіз оң корреляциясы (p = 0,512).
Қорытынды. Ауыз қуысының ықтимал қатерлі ауруларыныңтіндеріндегі немесе клиникалық қалыпты ауыз қуысының шырышты қабығындағы p16ink4a/PD-L1/P53w/p53M ақуыздарының экспрессиясын бағалау ауыз қуысының жалпақ жасушалы карциномасының даму қаупін  қалыптастыру үшін пайдалы тірек болуы мүмкін.

1. Ferris R. L., Westra W. Oropharyngeal Carcinoma with a Special Focus on HPV-Related Squamous Cell Carcinoma // Annual Review of Pathology. – 2023. – № 18. – P. 515-535. – DOI:10.1146/annurev-pathmechdis-031521-041424.

2. Lechner M., Liu J., Masterson L., Fenton T. R. HPV-associated oropharyngeal cancer: epidemiology, molecular biology and clinical management // Nature Reviews Clinical Oncology. – 2022. – Vol. 19(5). – P. 306-327. – DOI:10.1038/s41571-022-00603-7.

3. Van der Waal I. Oral leukoplakia; a proposal for simplification and consistency of the clinical classification and terminology // Medicina Oral, Pathologia Oral, Cirugia Bucal. – 2019. – Vol. 24(6). – P. 799-803. – DOI:10.4317/medoral.23372.

4. Warnakulasuriya S., Kujan O., Aguirre-Urizar J. M. et al. Oral potentially malignant disorders: A consensus report from an international seminar on nomenclature and classification, convened by the WHO Collaborating Centre for Oral Cancer // Oral Diseases. – 2021. – Vol. 27(8). – P. 1862-1880. – DOI:10.1111/odi.13704.

5. Nikitakis N. G., Pentenero M., Georgaki M. et al. Molecular markers associated with development and progression of potentially premalignant oral epithelial lesions: Current knowledge and future implications // Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology Oral Radiology. – 2018. – Vol. 125(6). – Р. 650-669. – DOI: 10.1016/j.oooo.2018.03.012.

6. Kujan O., Idrees M., Anand N., Soh B., Wong E., Farah C. S. Efficacy of oral brush cytology cell block immunocytochemistry in the diagnosis of oral leukoplakia and oral squamous cell carcinoma // Journal of Oral Pathology & Medicine. – 2021. – Vol. 50(5). – Р. 451-458. – DOI:10.1111/jop.13153.

7. Lewis J. S. Jr., Beadle B., Bishop J. A. et al. Human papillomavirus testing in head and neck carcinomas: guideline from the College of American Pathologists // Archives of Pathology & Laboratory Medicine. – 2018. – Vol. 142(5). Р. 559-597. – DOI: 10.5858/arpa.2017-0286-CP.

8. El-Naggar A. K., Chan JK. C., Takata T., Grandis J. R., Slootweg P.J. The fourth edition of the head and neck World Health Organization blue book: editors' perspectives // Human Pathology. – 2017. – № 66. – Р. 10-12. – DOI:10.1016/j.humpath.2017.05.014.

9. Agelaki S., Boukovinas I., Athanasiadis I., et al. A systematic literature review of the human papillomavirus prevalence in locally and regionally advanced and recurrent/metastatic head and neck cancers through the last decade: The «ALARM» study // Cancer Medicine. – 2024. – Vol. 13(3). – DOI:10.1002/cam4.6916.

10. Стукань А. И., Порханов В. А., Бодня В. Н. Клиническая значимость P16-позитивного статуса и высокой пролиферативной активности у пациентов с орофарингеальной плоскоклеточной карциномой // Сибирский онкологический журнал. – 2020. – № 19(2). – С. 41-48. – DOI: 10.21294/1814-4861-2020-19-2-41-48.

11. Пхешхова Б.Г., Мудунов А.М., Азизян Р. И. и др. Оценка распространенности ВПЧположительного плоскоклеточного рака ротоглотки на примере отдельной выборки в Российской Федерации // Опухоли головы и шеи. – 2022. – № 12(1). – С. 72-78. – DOI: 10.17650/2222-1468-2022-12-1-72-78.

12. D'Souza G., Tewari S. R., Troy T. et al. Prevalence of oral and blood oncogenic human papillomavirus biomarkers among an enriched screening population: Baseline results of the MOUTH study // Cancer. – 2023. – Vol. 129(15). – Р. 2373-2384. – DOI:10.1002/cncr.34783.

13. Morand G. B., Diaconescu A., Ibrahim I. et al. Molecular prognostic indicators in HPV-positive oropharyngeal cancer: an updated review // Clinical & Experimental Metastasis. – 2022. – Vol. 39(3). – Р. 407-416. – DOI:10.1007/s10585-022-10148-9.

14. Ferrando-Díez A., Pavón M. A., Cirauqui B., Alemany L., Mesía R. How to prevent human papillomavirus-related oropharyngeal cancer? // Current Opinion in Oncology. – 2023. – Vol. 35(3). – Р. 145-150. – DOI:10.1097/CCO.0000000000000937.