Аннотация

Сочетание у пациентов атрофии зрительного нерва  (АЗН) и детского церебрального паралича (ДЦП), а также взаимосвязь этих заболеваний представляет актуальный предмет исследования, так как наличие сопутствующей патологии со стороны зрительного нерва у этой категории больных является значительно отягощающим состояние здоровья и ухудшающим качество жизни обстоятельством данных пациентов. Целью исследования явилось изучение удельного веса атрофии зрительного нерва у детей с ДЦП. Исследование выполнено на базе центра детской неврологии (ЦДН) Университетской клиники «Аксай». В группы наблюдения были включены дети с ДЦП раннего возраста (до 3-х лет) первично госпитализированные в центр. В основу работы положен ретроспективный анализ медицинских карт 640 больных с диагнозом детский церебральный паралич, находившихся на стационарном лечении в данной клинике за период с 2015 по 2020 гг., а также проспективное исследование. В результате исследования было выявлено, что атрофия зрительного нерва у детей раннего возраста чаще развивается при спастической форме ДЦП. В динамике удельный вес АЗН у детей с ДЦП увеличивается (в 2015 г. – 14,9%), в т.ч. по прогнозным оценкам ожидается его существенное нарастание в ближайшей перспективе (15,4% в 2020 г. и 16,2% в 2024 г.). К факторам, способствующим  развитию АЗН у детей раннего возраста с ДЦП, можно отнести: национальная принадлежность ребенка, внутриутробная гипоксия плода, стимуляция родовой деятельности, осложнения в родах, обвитие пуповиной, наличие у ребенка сопутствующей патологии (внутриутробная пневмония, осложнения ОНМК в виде отека и набухания головного мозга, ВУИ, сопутствующая офтальмологическая патология), особенности оказанной медицинской помощи (сроки  нахождения в ОРИТ, своевременность выставления основного диагноза ДЦП, длительность стационарного лечения по поводу ДЦП, проведение шунтирования).   Среди причин, которые, по мнению родителей, могут приводить к развитию атрофии зрительного нерва у детей с ДЦП, основными являются патология ЦНС, инфекции во время беременности, недоношенность.

Summary

The combination of optic nerve atrophy (ONA) and cerebral palsy (ICP) in patients, as well as the relationship of these diseases, is a relevant subject of research, since the presence of concomitant pathology of the optic nerve in this category of patients is a significantly aggravating state of health and worsening the quality of life circumstance patient data. The aim of the study was to study the proportion of optic nerve atrophy in children with cerebral palsy. The study was performed at the Center for Pediatric Neurology (CDN) of Aksai University Hospital. The observation groups included children with cerebral palsy of early age (up to 3 years) initially hospitalized in the center. The work is based on a retrospective analysis of medical records of 640 patients diagnosed with cerebral palsy who were hospitalized in this clinic for the period from 2015 to 2020, as well as a prospective study. As a result of the study, it was revealed that atrophy of the optic nerve in young children often develops in the spastic form of cerebral palsy. In dynamics, the share of ASD in children with cerebral palsy increases (in 2015 - 14.9%), incl. according to forecast estimates, it is expected to increase significantly in the near future (15.4% in 2020 and 16.2% in 2024). Factors contributing to the development of AD in infants with cerebral palsy include: the child's nationality, intrauterine fetal hypoxia, stimulation of labor, complications in childbirth, entanglement of the umbilical cord, the presence of concomitant pathology in the child (intrauterine pneumonia, complications of stroke in the form of edema and brain swelling, IUI, concomitant ophthalmic pathology), features of the medical care provided (terms of stay in the ICU, timeliness of the main diagnosis of cerebral palsy, duration of inpatient treatment for cerebral palsy, shunting). Among the reasons that, according to parents, can lead to the development of optic nerve atrophy in children with cerebral palsy, the main ones are CNS pathology, infections during pregnancy, and prematurity.

Түйінді

Науқастардағы көру жүйкесінің атрофиясы (ONA) және церебральды сал ауруы (ICP) комбинациясы, сондай-ақ осы аурулардың өзара байланысы зерттеудің өзекті тақырыбы болып табылады, өйткені пациенттердің осы санатында көру нервінің қатар жүретін патологиясы бар. денсаулығының айтарлықтай нашарлауы және өмір сүру сапасының нашарлауы пациенттің деректері. Зерттеудің мақсаты – церебральды сал ауруы бар балалардағы көру нервінің атрофиясының үлесін зерттеу. Зерттеу Ақсай университетінің ауруханасының Балалар неврологиясы орталығында (CDN) жүргізілді. Бақылау топтарына орталыққа бастапқыда ауруханаға жатқызылған ерте жастағы церебральды сал ауруымен (3 жасқа дейін) балалар кірді. Жұмыс 2015-2020 жылдар аралығында осы емханаға жатқызылған Церебральды сал ауруы диагнозымен 640 науқастың медициналық құжаттарын ретроспективті талдауға, сондай-ақ перспективалық зерттеуге негізделген. Зерттеу нәтижесінде жас балалардағы көру жүйкесінің атрофиясы жиі церебральды сал ауруының спастикалық түрінде дамитыны анықталды. Динамикада церебральды сал ауруы бар балалардағы АСД үлесі артады (2015 ж. – 14,9%), оның ішінде. болжамды бағалаулар бойынша жақын арада айтарлықтай өседі деп күтілуде (2020 жылы 15,4% және 2024 жылы 16,2%). Церебральды сал ауруымен ауыратын нәрестелерде АД дамуына ықпал ететін факторларға мыналар жатады: баланың ұлты, құрсақішілік ұрықтың гипоксиясы, босанудың стимуляциясы, босану кезіндегі асқынулар, кіндік бауының түйілуі, балада қатар жүретін патологияның болуы (құрсақішілік пневмония, асқынулар). ісіну және мидың ісінуі түріндегі инсульт, IUI, қатар жүретін офтальмологиялық патология), көрсетілетін медициналық көмектің ерекшеліктері (БСҰ-да болу мерзімдері, церебральды сал ауруының негізгі диагностикасының уақтылылығы, церебральды сал ауруының стационарлық емінің ұзақтығы, маневр). Ата-аналардың пікірінше, церебральды сал ауруымен ауыратын балаларда көру жүйкесінің атрофиясының дамуына әкелуі мүмкін себептердің ішінде ең бастысы - ОЖЖ патологиясы, жүктілік кезіндегі инфекциялар және шала туылу.

1. Батышева Т.Т., Бойко Е.А., Иванчук Е.В., Петрова Е.В., Климов Л.В. Особенности развития и коррекции зрительно-пространственных функций с применением электронных носителей у детей с нарушением опорно-двигательного аппарат. Материалы 8-ой Междисциплинарный научно-практический конгресс с международным участием. ДЦП и другие нарушения движения у детей. 1-2 ноября 2018 г. Москва.- С 19.

2. Батышева Т.Т., Халпахчян Л.Х. Состояние органа зрения у детей с ДЦП. Материалы 8-ой Междисциплинарный научно-практический конгресс с международным участием. ДЦП и другие нарушения движения у детей. 1-2 ноября 2018 г. Москва. - С. 44.

3. Пак Лалэ Алиевна Мультидисциплинарное сопровождение детей с детским церебральным параличом. Дисс. на соискание звания д.м.н. – 2019. - Глава 1. 1.6 ДЦП: роль отоларингологов и офтальмологов.

4. Пак Л.А., Фисенко А.П., Кузенкова Л.М., Макарова С.Г. Обоснование расширения перечня профильных специалистов для оказания специализированной помощи больным детским церебральным параличом. Российский педиатрический журнал. 2019 г.; 22(2):68-74.

5. Е.Н. Маджидова, И.К. Абдукадырова Зрительные нарушения у детей с детским церебральным параличом. Вестник КазНМУ №2-2016. Стр. 294-297.

6. Телеуова Т.Т, Балмуханова А.В., Ботанова А.М. Детские церебральные параличи и офтальмопатология. OFTALMOLOGIYA ELMI-PRAKTIK JUPNAL. 2018 №1(26) BAKU.