Тісжегінің инвазивті емес емдеу әдістерін бағалау (әдебиеттік шолу)

Көптеген жылдар бойы кариестің жалғыз емі хирургиялық әдіс болды, оның ішінде қалпына келтіру немесе эндодонтиялық терапия. Соңғы уақытта аурудың асқынуын болдырмау үшін деминерализацияның бастапқы кезеңдерінде профилактикалық стратегияларға бағытталған консервативті және медициналық көзқарасқа парадигманың ауысуы болды.

Әдебиеттер бойынша әртүрлі инвазивті емес тісжегі емдеу әдістерінің тиімділігін талдау.

Әдебиеттерді шолуға негізделген мақалада тісжегінің инвазивті емес емдеу әдістері туралы деректер келтірілген. Тісжегі процестердің дамуы мен тереңдеуіне жол бермейтін әртүрлі препараттардың тиімділігі дәлелденді. Әдебиеттерді шолу деректері практикалық стоматологтарға бастапқы кезеңдерде тісжегінің алдын алу үшін дәрілік заттарды ұтымды таңдауға көмектеседі. Мақалада сипатталған әдістер мен дәрі-дәрмектер тиімді, бірақ оларды таңдау және тіс кариесінің алдын алу әдістерін кейіннен жақсы жоспарланған зерттеулер үшін дағдылар қажет.

1. Selwitz R.H., Ismail A.I., Pitts N.B. Dental caries. Lancet 2007 Jan 6;369(9555):51-9. doi: 10.1016/S0140-6736(07)60031-2. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17208642/.

2. Amaechi B.T., Van Loveren C. Fluorides and non-fluoride remineralization systems. Monogr Oral Sci. 2013; 23:15 – 26. doi: 10.1159/000350458. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23817057/.

3. Featherstone J. The continuum of dental caries - evidence for a dynamic disease process. J Dent Res. 2004; 83 Spec No C:C39-42. doi: 10.1177/154405910408301s08. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15286120/.

4. Fejerskov O. Changing paradigms in concepts on dental caries: consequences for oral health care. Caries Res. 2004 May-Jun; 38 (3):182-91. doi: 10.1159/000077753. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15153687/.

5. Zero D.T., Zandona A.F., Vail M.M., Spolnik K.J. Dental caries and pulpal disease. Dent Clin North Am 2011 Jan; 55 (1): 29-46. doi: 10.1016/j.cden.2010.08.010. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21094717/.

6. Marinho V. Cochrane reviews of randomized trials of fluoride therapies for preventing dental caries. Eur Arch Paediatr Dent 2009 Sep;10(3):183-91. doi: 10.1007/BF03262681. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19772849/.

7. Buzalaf MAR, Pessan J.P., Honorio H.M., et al. Mechanisms of action of fluoride for caries control. Monogr Oral Sci 2011; 22:97-114. URL: https://www.researchgate.net/publication/51245996_Mechanisms_of_Action_of_Fluoride_for_Caries_Control. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21701194//.

8. Fontana M. Enhancing fluoride: clinical human studies of alternatives or boosters for caries management. Caries Res. 2016; 50 (Suppl. 1): 22 – 37. doi: 10.1159/000439059.

9. Featherstone J.D. Remineralization, the natural caries repair process-the need for new approaches. Adv Dent Res 2009; 21 (1): 4-7. doi: 10.1177/0895937409335590. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19717404/.

10. Philip Nebu. State of the Art enamel remineralization systems: the next frontier in caries management. Caries Res. 2019; 53 (3): 284 – 295. doi: 10.1159/000493031. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30296788/.

11. Haugejorden O., Magne Birkeland J. Ecological time-trend analysis of caries experience at 12 years of age and caries incidence from age 12 to 18 years: Norway 1985 – 2004. Acta Odontol Scand. 2006; 64 (6): 368 – 375. doi: 10.1080/00016350600856083. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17123914/.

12. Chen F., Wang D. Novel technologies for the prevention and treatment of dental caries: a patent survey. Expert Opin Ther Pat 2010 May; 20 (5): 681-94. doi: 10.1517/13543771003720491. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20230309/.

13. Philip N. State of the Art Enamel Remineralization Systems: The Next Frontier in Caries Management. Caries Res. 2019;53(3):284-295. [PMC free article] [PubMed].

14. Featherstone JDB, Chaffee B.W. The Evidence for Caries Management by Risk Assessment (CAMBRA®). Adv Dent Res. 2018 Feb; 29 (1): 9-14. [PMC free article] [PubMed].

15. Cury J.A., Tenuta LM. Enamel remineralization: controlling the caries disease or treating early caries lesions? Braz Oral Res. 2009;23 Suppl 1:23-30. [PubMed].

16. Gonçalves FMC, Delbem ACB, Gomes L.F., Emerenciano N.G., Pessan J.P., Romero GDA, Cannon M.L., Danelon M. Effect of fluoride, casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate and sodium trimetaphosphate combination treatment on the remineralization of caries lesions: An in vitro study. Arch Oral Biol. 2021 Feb; 122:105001. [PubMed].

17. Kidd E. The implications of the new paradigm of dental caries. J Dent. 2011 Dec; 39 Suppl 2: S3-8. [PubMed].

18. Pitts N.B., Zero D.T., Marsh P.D., Ekstrand K., Weintraub J.A., Ramos-Gomez F., Tagami J., Twetman S., Tsakos G., Ismail A. Dental caries. Nat Rev Dis Primers. 2017 May 25; 3:17030. [PubMed].

19. Ismail A.I., Tellez M., Pitts N.B., Ekstrand K.R., Ricketts D., Longbottom C., Eggertsson H., Deery C., Fisher J., Young D.A., Featherstone J.D., Evans W., Zeller G.G., Zero D., Martignon S., Fontana M., Zandona A. Caries management pathways preserve dental tissues and promote oral health. Community Dent Oral Epidemiol. 2013 Feb;41 (1): e12-40 [PubMed].

20. Nyvad B., Machiulskiene V., Baelum V. Reliability of a new caries diagnostic system differentiating between active and inactive caries lesions. Caries Res. 1999 Jul-Aug;33(4):252-60 [PubMed].

21. Zero D.T., Marinho V.C., Phantumvanit P. Effective use of self-care fluoride administration in Asia. Adv Dent Res. 2012 Feb;24(1):16-21 [PubMed].

22. Machiulskiene V., Campus G., Carvalho J.C., Dige I., Ekstrand K.R., Jablonski-Momeni A., Maltz M., Manton D.J., Martignon S., Martinez-Mier E.A., Pitts N.B., Schulte A.G., Splieth C.H., Tenuta LMA, Ferreira Zandona A., Nyvad B. Terminology of Dental Caries and Dental Caries Management: Consensus Report of a Workshop Organized by ORCA and Cariology Research Group of IADR. Caries Res. 2020; 54(1):7 - 14.

23. Fluoride Therapy. Pediatr Dent. 2018 Oct 15; 40(6):250-253 [PubMed].

24. Marinho V.C., Chong L.Y., Worthington H.V., Walsh T. Fluoride mouthrinses for preventing dental caries in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Jul 29;7(7):CD002284 [PMC free article] [PubMed].

25. Weyant R.J., Tracy S.L., Anselmo T.T., Beltrán-Aguilar E.D., Donly K.J., Frese W.A., Hujoel P.P., Iafolla T., Kohn W., Kumar J., Levy S.M., Tinanoff N., Wright J.T., Zero D., Aravamudhan K., Frantsve-Hawley J., Meyer D.M., American Dental Association Council on Scientific Affairs Expert Panel on Topical Fluoride Caries Preventive Agents. Topical fluoride for caries prevention: executive summary of the updated clinical recommendations and supporting systematic review. J. Am Dent Assoc. 2013 Nov;144 (11):1279-91.

26. Zero D.T., Zandona A.F., Vail M.M., Spolnik K.J. Dental caries and pulpal disease. Dent Clin North Am. 2011 Jan; 55 (1):29 – 46.

27. Sharda S., Gupta A., Goyal A., Gauba K. (2021). Remineralization potential and caries preventive efficacy of CPP-ACP/Xylitol/Ozone/Bioactive glass and topical fluoride combined therapy versus fluoride mono-therapy – a systematic review and meta-analysis. Acta Odontologica Scandinavica, 79 (6), 402 – 417.