ТҰРАҚТЫ ТІСТЕР АДЕНТИЯСЫ ДАМУЫНЫҢ ҚАУІП ФАКТОРЛАРЫН ЗЕРТТЕУ

Мақалада бастапқы адентияның таралуы туралы әдеби мәліметтер келтірілген, оның пайда болу қауіп факторлары, оның ішінде антенатальды факторлар талданған. Жүктіліктің асқынуы мен бастапқы адентия арасындағы байланысты анықтау үшін сауалнама жүргізіліп, оған талдау жасалды.
Көп жағдайда бастапқы адентия генетикалық факторға байланысты. Кейбір авторлардың пікірінше, ішінара адентияда аутосомдық доминантты немесе аутосомдық рецессивті мұрагерлік түрі болады.
Ұрықта ауытқулардың болуына әсер етуі мүмкін басқа факторлар – антенатальды және постнатальды. Зерттеулер нәтижесінде тіс-жақ аномалиясы бар балалардың 55% - дан астамында ананың жүктілігі бірінші және екінші триместрдегі асқынулармен бірге жүретіні анықталды. Ең көп пайызы гестоз, анемия және үзіліс қаупімен асқынған жүктілік болды. Әдебиеттерге сәйкес, жүктілік кезінде және нәресте кезіндегі мерез, скарлатина, рахит сияқты кейбір аурулардың әсері тіс агенезиясына әсер етеді.
Тұрақты тістердің адениясының пайда болуына әкелетін постнатальды факторлар – бұл баланың дұрыс тамақтанбауы, ауыз қуысының гигиенасы нашар, жұқпалы аурулар, қатар жүретін патологиялар, тіс бүршігінің жарақаты, дамыған мұнай- химия өнеркәсібі бар жерлерде тұру. Осылайша, қоршаған ортаның ластануы мен осы аномалияның таралуы арасындағы байланыс туралы айтуға болады.

1. Бондарец, Н.В. Стоматологическая реабилитация детей и подростков при врожденном частичном отсутствии зубов: автореф. дис. канд мед. наук/ Н.В. Бонда- рец. - М., 1990. - 25 с. – Текст: непосредственный.

2. Беляков Ю.А. Наследственные заболевания и синдромы в стоматологической практике/ Ю.А. Беля- ков. – М.: Ортодент - Инфо, 2000. – 294 с.– Текст: не- посредственный.

3. Персин Л.С. Ортодонтия. Диагностика и лечение зубочелюстных аномалий / Л.С. Персин. - М.: Медици- на, 2007. - 360 с. – Текст: непосредственный.

4. Персин Л.С. Распространенность и структура врожденных адентий в регионе с нефтехимической промышленностью// Ортодонтия / Л.С. Персин, С.В. Аверьянов, О.С. Чуйкин. – М.: Премьер-ортодонтия, 2007. - № 3. - С.74.

5. Проскокова С.В. Внутриутробная гипоксия и ее влияние на процессы остеогенеза // Стоматология / С.В. Проскокова, О.И. Арсенина, Е.Н. Сазонова. – М.: Медиа Сфера, 2010. - № 3. - С. 13-15.

6. Сунцов В.Г. Эпидемиология и этиология врожденных пороков развития челюстно-лицевой области у детей региона Западной Сибири // Материалы XII и XIII Все рос. науч.-практ. конф. и тр. IX съезда Стоматологической ассоциации России: сб. науч. тр. / В.Г. Сунцов, Р.А. Евмененко, А.В. Карницкий. - М., 2004. - С. 487-488.

7. Тюкова А.А. Изучение распространенности зубочелюстных аномалий и деформаций у детей Челябин- ска // Ортодонтия / А.А. Тюкова, О.И. Филиминова, Д.В. Плюхин. М.: Премьер-ортодонтия, 2009. - № 1. - С. 6-7.

8. Чуйкин С.В. Прогнозирование первичной аден- тии с применением молекулярно-генетического анали- за / С.В Чуйкин, С.В. Аверьянов, Т.В. Викторова, О.С. Чуйкин. – Уфа: Печатный двор, 2009. – 17 с. – Текст: непосредственный.

9. Яковлева М.В. Современная клинико-эпидемиологическая характеристика врожденной адентии // Вестник современной клинической медицины / М.В. Яковлева, Р.Р. Мустафаев, А.В. Анохина. – Казань: КГМУ, 2013. – № 2. – С. 73-78.

10. Behr M., Proff P., Leitzmann M., Pretzel M., Handel G., Schmalz G., Driemel O., Reichert T. and Koller M. Survey of congenitally missing teeth in orthodontic patients in Eastern Bavaria. Eur J. Orthod. 2010; 32 – 6. – Text: electronic. – URL: https://academic.oup.com/ejo/article/33/1/32/420858. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1093/ejo/cjq021.

11. Chung C.J., Han J.H., Kim K.H. The pattern and prevalence of hypodontia in Koreans. Oral Dis. 2008; 14 (7): 620-5. – Text: electronic. – URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18248591/. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1111/j.1601-0825.2007. 01434.x

12. Fekonja, A. Hypodontia in orthodontically treated children. Eur J Orthod. 2005; 27:457–60. – Text: electronic. – URL: https://academic.oup.com/ejo/article/27/5/457/473614. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1093/ejo/cji027.

13. Gomes R.R., Fonseca J.A., Paula L.M., Faber J., Acevedo AC. Prevalence of hypodontia in orthodontic patients in Brasilia, Brazil. Eur J Orthod. 2010; 32: 302- 306. – Text: electronic. – URL:https://academic.oup.com/ejo/article/32/3/302/434917. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1093/ejo/cjp107.

14. Jeong K., Kim D., Song Y., Sung J. and Kim Y. Epidemiology and genetics of hypodontia and microdontia: a study of twin families. Angle Orthod. 2015; 85(6):980 - 5.

15. Text:electronic.–URL:https://meridian.allenpress.com/angleorthodontist/article/85/6/980/59440/ Epidemiology-and-genetics-of-hypodontia-and. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.2319/052814-376.1.

16. Khalaf K., Miskelly J., Voge E., Macfarlane, T.V. Prevalence of Hypodontia and Associated Factors: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Orthod. 2014; 41: 299-316. – Text:electronic.URL:https://www.tandfonline. com/doi/abs/10.1179/1465313314Y.0000000116?journal Code=yjor20.(date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10 .1179/1465313314y.0000000116.

17. Larmour C.J., Mossey P.A., Thind B.S., Forgie A.H., Stirrups D.R. Hypodontia - A retrospective review of prevalence and etiology. Part I. Quintessence Int. 2005; 36(4): 263–70. Text: electronic. – URL:https://www. researchgate.net/ publication/7902621_Hypodontia-a_ Retrospective_Review_of_Prevalence_and_Etiology_ Part_I.(date of treatment: 12.01.2021).

18. Ozturk, T., Atilla А.О., Yagcic, А. Cervicovertebral anomalies and/or normal variants in patients with congenitally bilateral absent maxillary lateral incisors: a comparative lateral cephalometric study. Angle Orthodontist. 2020; 90: 383-389. – Text: electronic. – URL: https://avesis.erciyes.edu.tr/yayin/384c87e4-9ffd-4f16-83b5-f0ec85ed9209/ cervicovertebral-anomalies-and-or-normal-variants-inpatients- with-congenitally-bilateral-absent-maxillary-lateralincisors- a-comparative-lateral-cephalometric-study. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.2319/061919-418.1.

19. Polder B.J., Van’t Hof M.A., Van der Linden F.P., Kuijpers-Jagtman A.M. A meta-analysis of the prevalence of dental agenesis of permanent teeth. Community Dent Oral Epidemiol. 2004; 32: 217-226. – Text: electronic. – URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15151692/. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1111/j.1600- 0528.2004. 00158.x.

20. Shapira Y., Lubit E., Kuftinec M.M. Hypodontia in Children with Various Types of Clefts. Angle Orthod. 2000; 70 (1): 16-21. – Text: electronic. – URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10730671/. (date of treatment: 12.01.2021).

21. Shimizu T., Maeda T. Prevalence and genetic basis of tooth agenesis. Jpn Dent Sci Rev. 2009; 52 - 8. – Text: electronic. – URL: https://cyberleninka.org/article/n/495179/viewer. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1016/j. jdsr.2008.12.001.

22. Thesleff I. The genetic basis of tooth development and dental defects. Am J Med Genet A. 2006; 140 (23): 2530-5. – Text: electronic. – URL:https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ajmg.a.31360. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1002/ajmg.a.31360.

23. Varela M., Arrieta P., Ventureira C. Non-syndromic concomitant hypodontia and supernumerary teeth in an orthodontic population. Eur J Orthod. 2009; 31(6): 632-7. – Text: electronic. – URL:https://academic.oup.com/ejo/article/31/6/632/464862. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1093/ejo/cjp046.

24. Vieira A.R., Meira R., Modesto A., Murray J.C. MSX1, PAX9, and TGFA contribute to tooth agenesis in humans. J Dent Res. 2004; 83(9): 723-7. – Text: electronic. – URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15329380/. (date of treatment: 12.01.2021). – DOI: 10.1177/154405910408300913.