ҚЫШҚЫЛ НЕГІЗІНІҢ БҰЗЫЛУЫ

ҚНБ өзгерістері қышқылдар мен негіздердің жоғалуы немесе жинақталуы кезінде пайда болады, яғни дене сұйықтықтары мен тіндеріндегі [Н+] концентрациясының өзгеруіне байланысты. Қан мен тіндердің буферлік сыйымдылығы буферлік жүйелердің жалпы санымен шектеледі. РН өзгерістері, егер қоздырғыш факторлар қарқындылығында гомеостатикалық параметрлердің шегінен асып кетсе, пайда болады. Бұзушы фактордың әсері қысқа мерзімді немесе ұзақ мерзімді, ор- таша немесе айқын болуы мүмкін. Резервтік мүмкіндіктердің жеткіліксіздігі ацидоздың немесе алкалоздың дамуына әкеледі. Ығысудың пайда болу механизміне сәйкес ҚНБ тыныс алу және тыныс алу мүмкін емес.
Әр түрлі патологиялық процестерде, әдетте, су - электролит балансының бұзылуымен үйлесетін қышқыл-негіз күйінің Елеулі бұзылыстары орын алады. Қышқыл-негіз күйі-ағзаның гомеостазының маңызды компоненттерінің бірі. Денедегі барлық процестер, атап айтқанда ферменттердің белсенділігі, тотығу реакцияларының бағыты мен қарқындылығы, ақуыздардың, көмірсулардың, липидтердің метаболизмі, рецепторлардың сезімталдығы, мембраналардың өткізгіштігі, органдардың қызметі көбінесе дененің ішкі ортасындағы сутегі мен гидроксил иондарының қатынасына байланысты екендігі белгілі. Бұл иондарды оңтайлы деңгейде ұстау қанның рН жылжуын болдырмайтын гомеостатикалық меха- низмдермен қамтамасыз етіледі. Оларға буферлік физика-химиялық және физиологиялық жүйелер жатады.
Клиникалық тұрғыдан алғанда, бұл өзгерістер жүрек - тамыр, тыныс алу, ас қорыту, жүйке, бұлшықет жүйелерінің бұзылуымен көрінеді. РН-ның 0.9-дан асатын өзгерістері өмірге қауіп төндіреді. Қышқыл-негіз, су және электролит балансының бұзылуының ауыр түрлері науқастың өліміне тікелей себеп болуы мүмкін.

1. Багров Я.Ю., Манусова Н.Б. Генерализованные отеки. Патогенез и лечение. // Нефрология и диализ. 2011. № 4. Т.11. С.388-395.

2. Горн М..М., Хейтц У.И. Водно электролитный и кислотно-основной баланс. М.: Изд.: «БИНОМ. Лаборатория знаний», 2009, 359 стр.

3. Мухин Н.А., Кустова Т.С. Значение натрийуретических пептидов в оценке водно-солевого обмена при хронической болезни почек // Тер. архив. 2014. № 1. Т.86. С.95-102.

4. Наточин Ю.В. Клиренс осмотически свободной и свободной от натрия воды: клиническое значение. // Нефрология. 2012. №2. Т.16. С.9.16.

5. Нефрология. Национальное руководство // Под ред. Н.А. Мухина. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 597 с. 6. Шейман Д.А. Патофизиология почки. М.: Бином.2010. 206 с.

6. Баймаканова Г.Е. Интерпретация показателей газов артериальной крови. // Пульмонология и аллергология. 2013. №2. С.42 - 45.

7. Литвицкий П.Ф. Нарушения кислотно-основного состояний. // Вопросы современно педиатрии. 2011. Т.10. №1. С.83 - 92.

8. Голуб И.Е., Нетёсин Е.С., Сорокина Л.В. Нарушения кислотно-основного состояния и водно электролитного обмена. Иркутск. 2015. 43 с.

9. Каюков И.Г., Добронравов В.А., Кучер А.Г. и др. Почечные тубулярные ацидозы в практике взрослого нефролога. Сообщение 1. Роль почек в регуляции кислотно-основного гомеостаза. // Нефрология. 2013. Т.17. № 1. С.20 - 41.

10. Малышев В.Д. Кислотно - основное состояние и водно-электролитный баланс в интенсивной терапии – 2005. 267 с.