Өзектілігі. Артериялық гипертензиясы бар егде жастағы пациенттердегі постковидтік синдром, әсіресе вегетативтік дисфункция тұрғысынан, әлі де жеткілікті зерттелмеген. SARS-CoV-2 вирусының жүйелі әсері және оның жүрек-қантамыр жүйесінің реттелуіне ықпалы мұндай бұзылыстарды анықтауды қазіргі медицинаның өзекті мәселесіне айналдырады.

Мақсат. Артериялық гипертензиясы және постковидтік синдромы бар егде жастағы пациенттерде вегетативтік жүйке жүйесі функциясының бұзылуын зерттеу.

Әдістер. Қазақстан-Ресей медициналық университетінің клиникалық базаларында амбулаториялық бақылау аясында артериялық гипертензиясы және постковидтік синдромы бар егде жастағы пациенттерде вегетативтік бұзылыстарға зерттеу жүргізілді. Тексеру барысында сұхбат, физикалық қарап-тексеру, А.М. Вейн шкаласы бойынша сауалнама және «КардиоВизор» модулі арқылы жүрек соғу жиілігі вариабельділігінің (ЖСЖВ) талдауы жүргізілді. Уақыттық және спектралдық параметрлер бағаланды: SDNN, rMSSD, pNN50, LF, HF, LF/HF, кернеу индексі және реттеуші жүйелер белсенділігінің индексі (ПАРС).

Нәтижелер. Зерттеуге 141 пациент қатысып, олар екі топқа бөлінді. Негізгі топтың орташа жасы 70,81 ± 5,36 жас болса, бақылау тобында — 74,00 ± 6,06 жас (p = 0,003). 60–74 жас аралығындағы пациенттердің үлесі негізгі топта жоғары болды (p = 0,006). 1-дәрежелі артериялық гипертензия постковидтік синдромы бар пациенттерде жиірек кездессе, 2 және 3-дәрежелері бақылау тобында басым болды (p = 0,042). Постковидтік синдромы бар пациенттерде жиі кездескен шағымдар: әлсіздік (38,36%), мазасыздық (19,18%), есте сақтау қабілетінің төмендеуі (21,92%) және қатты терлеу (26,03%) (p ≤ 0,001). Вейн шкаласы бойынша уайым кезінде тыныс алу симптомдарының басым болуы байқалды (p = 0,014). ЖСЖВ көрсеткіштері арасында LF/HF қатынасы бойынша сенімді айырмашылық тіркелді (1,8 және 1,5; p = 0,049).

Қорытындылар. Артериялық гипертензиясы бар егде жастағы пациенттерде постковидтік синдром тән шағымдармен және вегетативтік дисфункция белгілерімен қатар жүреді, бұл жағдайдың созылмалы ауруларға әсерін әрі қарай зерттеуді талап етеді.

Өзектілігі: Бүгінгі күні аденоидты гипертрофия (АГ) сияқты ауру өсу үрдісі бар патология болып саналады Бірқатар авторлар ГА таралуының артуына антигендік жүктеменің жоғарылауы, қоршаған орта және басқа факторлар ықпал етеді деп есептейді [1, 2, 3, 4]. Дегенмен, ГА себептерінің барлық әртүрлілігіне қарамастан, әлемдік медициналық қауымдастықтың мұқият назарын талап ететін тағы бір мәселе бар - ГА-ға операциядан кейін балаларда миофункционалдық бұзылулардың және тіс-альвеолярлық аномалиялардың (ТАА) болуы мәселесі. Ең алдымен, бұл ауызбен тыныс алу, жұтынудың нәрестелік түрі және басқа патологиялық өзгерістер: бұлшықет паттерндері және, көбінесе, олардың салдары - тіс-альвеолярлы, жақ аномалиялары мен деформациялары. Әдебиеттерде ГА-мен ауыратын балаларда жиі кездесетін тіс аномалиясының дистальды окклюзия екені туралы мәліметтер бар [5,6,7]. Дистальды окклюзияны жою үшін стационар жағдайында аденотомия жасау керек, содан кейін тіс-альвеолярлық жүйенің (ТАЖ) жағдайын зерттеу және миофункционалдық бұзылыстарды анықтау қажет. 

Мақсаты: аденотомиядан кейінгі балалардың жағдайын ортодонтиялық көзқарастан зерттеу

Материалдар мен әдістер: Ортодонтиялық стоматологиялық көмекке сұраған «Дистальды тістем» диагнозымен 80 науқас зерттелді. Барлық науқастар бұрын аденоидтардың гипертрофиясы бойынша операциядан өткен.

Негізгі топтағы балалар отоларингологтың бақылауында және ортодонтиялық ем алатын. Салыстыру тобында аденотомиядан кейінгі науқастар тек отоларингологтың бақылауында болды. Осы мақалада сипатталған диагностикалық процедуралар пациенттерді негізгі топқа және салыстыру тобына бөлуге дейінгі зерттеу кезеңі болып табылады, сондықтан зерттелген барлық 80 жағдай төменде сипатталған.

Нәтижелер: Жақ-бет аймағының функционалдық сынақтары мен рентгендік зерттеулері арқылы жүргізілген диагностика пациенттердің көпшілігінде миофункционалдық бұзылыстарды - ауызша немесе аралас тыныс алу және тіс-бет аномалиясы: «Дистальды тістем» бар екенін көрсетті.

Қорытынды: Біздің зерттеулеріміздің нәтижелері айтарлықтай ғылыми және практикалық қызығушылық тудырады және одан әрі терең зерттеуді қажет етеді. Авторлар жоғарыда аталғандар әртүрлі профильдегі мамандарға (стоматологтар, оториноларингологтар, педиатрлар, логопедтер) аденотомиядан кейінгі балалардағы миофункционалдық бұзылыстар мен тіс-альвеолярлық аномалияларды ерте диагностикалауға ықпал етеді деп үміттенеді. 

Нейроэндокриндік ісіктердің гетерогенділігі олардың орналасуына ғана емес, клиникалық көріністеріне, оларды диагностикалаудың нақты критерийлері мен алгоритмдерінің болмауына, сондай-ақ жалпы клиникалық желі дәрігерлерінің ісіктердің осы тобын уақтылы анықтауға қатысты төмен сақтығына байланысты, көп жағдайда олардың кеш диагностикасына әкеледі, нәтижесінде оларды емдеудің тек паллиативтік кезеңі болады. Мәселенің өзектілігін көрсету үшін клиникалық жағдай ұсынылған.

Клиникалық жағдай. Науқас 2020 жылдың наурыз айынан бастап сұйық, шырышты нәжіспен мезгіл-мезгіл мазалайды.  Клиникада 20.02.2021 жылғы іш қуысы органдарының компьютерлік томографиясының деректері бойынша тексеру кезінде ұйқы безінің басы мен денесінің қақпа және көкбауыр веналарының инвазиясы бар ісігі, ұйқы безінің қан тамырларының инвазиясы бар субтотальды зақымдануы анықталды және көптеген бауыр метастаздары компьютерлік-томографиялық зерттеулердің нәтижелерін ескере отырып, ұйқы безінің қатерлі ісігі диагнозы қойылды, T3nxm1, бауырдың бірнеше метастаздары.

Қорытындылар. Нейроэндокриндік ісіктердің клиникалық көріністерінің әртүрлілігі оларды ерте диагностикалау мен емдеуді қиындатады, бұл жоғары онкологиялық сақтықты, мамандардың тиімді өзара әрекеттесуін және ерте анықтау мен терапияның республикалық хаттамаларын құруды талап етеді.